Draaien, dansen en hoppen op de toppen van de tenen. Het wordt gezien als het toppunt van sierlijkheid en elegantie. Hoe noem je dit bijzondere balletschoeisel ook alweer en waarom heeft het deze naam gekregen? Duik met ons de balletwereld in en vind het antwoord op al je vragen over de balletterm: Spitzen.
Wie heeft spitzen uitgevonden en waarom?
Dansen op de toppen van de tenen begon eind 18e eeuw. Hiervoor gebruikten ze geen spitzen, maar een ‘vliegsysteem’ van kabels en touwen, ontworpen door Charles Didelot.
Een eeuw later begon het echte spitzenwerk. De romantische stroming zorgde voor een groeiende focus op technische vaardigheden van balletdansers. Ballerina’s werden geacht te zweven over het toneel, maar nu zonder touwen. De eerste die op spitzen danste is Maria Taglioni in La Sylphide (1832).
De ontwikkeling van de moderne spitz, zoals wij die nu kennen, is te wijten aan wereldberoemde ballerina Anna Pavlova. Zij stopte in de vroege 20ste eeuw lederen zolen en harde, platte punten in de balletschoenen om meer ondersteuning te krijgen tijdens het dansen op spitzen.
Waarom heet het dansen op de tenen ‘spitzen’?
De term spitzen verwijst alleen naar de verharde balletschoen. De Engelse benaming van “spitzen” is “pointe shoes” en die voor “op spitzen dansen” is “pointe work”. Deze zijn waarschijnlijk afkomstig van het Franse sur les pointes, oftewel op de toppen van de tenen. Mogelijk is de Nederlandse benaming van spitzen afgeleid van het Duitse woord spitz (= punt). De balletterm legt in ieder geval de focus op het puntje van de tenen, in welke taal dan ook.
Waar bestaat een spitz uit?
Een grote misconceptie is dat spitzen grote blokken hout zijn. Echter, het enige onderdeel wat van hout is gemaakt, is de zool van de spitz. De rest bestaat uit lagen op lagen lijm, papier, jute en karton. Als een soort papier-maché. Geen wonder dat professionele ballerina’s soms wel meerdere paren per dag verslijten.
Waarom worden er dan geen spitzen gemaakt van moderne materialen? Die zijn er ook! Balletmerk Gaynor Minden staat bekend om hun innovatieve spitzen van synthetische polymeren. Hierdoor gaan de spitzen maar liefst 3- tot 5 keer langer mee. Ook maken de spitzen minder geluid én is het makkelijker om op de toppen van de tenen te komen staan. Meerdere spitzen merken volgden deze innovatie.
Dit klinkt ideaal! Spitzen van dit soort synthetische materialen zijn echter niet aan te raden als je net begint op spitzen. Het inwerken van ‘traditionele’ spitzen helpt namelijk met het opbouwen van kracht en flexibiliteit in de voeten, wat ontzettend belangrijk is voor onervaren spitzen dansers. Bovendien zullen de spitzen toch niet zo snel te zacht worden als je pas net bent begonnen.
Waar koop je spitzen?
Het aanschaffen van spitzen is een heel proces. Dit begint in de balletles. Hier train je iedere les de benodigde spieren en leer je de juiste techniek aan. Wanneer de docent ziet dat je er klaar voor bent, krijg je toestemming voor het dansen op spitzen!
Spitzen koop je niet zomaar online. Hiervoor heb je begeleiding nodig van een professional in een dansspeciaalzaak. Spitzen moeten namelijk perfect aansluiten om de voet om blessures te voorkomen. Je staat immers op de toppen van de tenen en daar heb je de juiste ondersteuning bij nodig.
Daarom zijn spitzen niet alleen verkrijgbaar in diverse schoenmaten, zoals normale schoenen. Er is ook ontzettend veel variatie in bijvoorbeeld breedte, hardheid en vorm van de box.
De danseres maakt dus een afspraak voor het aanmeten van spitzen in een danswinkel. Wanneer de juiste spitzen zijn aangemeten, krijg je ook de accessoires mee; linten, elastieken en neusjes. Nu hoef je ze alleen nog maar klaar te maken voor gebruik en je kan beginnen met dansen op spitzen in de balletles!
Wil jij spitzen kopen, maar niet om te dragen? Ga dan voor decoratie spitzen.
Hopelijk weet je nu al een stuk meer van spitzen af. Dit was natuurlijk slechts het topje van ijsberg. Meer lezen over het dansen op de toppen van de tenen? Lees hier: alles over spitzen.
