Hoi dansliefhebber!
De ontwikkelingen in de danswereld liggen niet stil, integendeel zelfs! Dagelijks werken zowel bekende als onbekende choreografen zich met hun team letterlijk en figuurlijk in het zweet om hun repertoire uit te breiden. Het is misschien geen doel, maar het bemachtigen van een plekje in de top van de danswereld zou voor hen natuurlijk een mooie bijkomstigheid zijn. Het creëren van een choreografie als nooit eerder te zien was in het theater, is een must om door te kunnen breken. Van grote namen als Hans van Manen, Marius Petipa, Isabelle Beernaert en Ed Wubbe zal je misschien al eens hebben gehoord. Toch er zijn zoveel meer dansmakers, die dan misschien niet net zo populair of internationaal befaamd zijn, maar net zo goed prachtige dansstukken hebben verzonnen.
Vandaag wil ik één van deze, naar mijn mening bijzonder, choreografen onder de aandacht brengen. Zijn dansstijl is wel wat anders dan het meeste dat jullie tot nu toe op mijn site tegen konden komen. Maar zijn werk weerspiegelt veranderingen die op dit moment plaats vinden op het gebied van dans en het lijkt me leuk jullie daarvan op de hoogte te brengen.
Mengelmoesje aan dansstijlen:
Een van de opvallende veranderingen in de danswereld, is die van het samensmelten van verschillende dansstijlen. Als je kijkt naar voorstellingen van, laten we zeggen, 50 jaar geleden en voorstellingen van nu, is deze verschuiving goed zichtbaar. Tot de vorige eeuw was er over het algemeen een strikte scheiding tussen dansvormen. Zo bestonden de klassieke ballettechniek, de opkomende moderne danstechnieken en hiphopstromingen. Allemaal hadden zij hun eigen achtergrond, aanhangers, eigen regels en gebruiken. Juist de puurheid van stijlen werd geprezen, dat was dan ook wat het publiek wilde zien en daarom kwam het niet in de de hoofden van dansers en dansmakers op om ze te combineren. Van deze opvatting is de laatste jaren nauwelijks meer wat te merken. Coaches stimuleren hun hiphopdansers om ook de basis van klassiek ballet te leren, moderne dansers verdiepen zich in de acrobatiek, jazz-dansers verwerken stijldans in hun stukken. Dit zijn maar een paar voorbeelden van hoe de grenzen van dansvormen vervagen en er een eindeloos aantal mogelijkheden van bewegingen bij komt. Tegenwoordig is het heel normaal om een allround-danser te zijn, wat betekent dat je meerdere dansstijlen kunt uitvoeren. Zo ben je multi-inzetbaar in allerlei projecten en daarmee erg gewild bij vele choreografen.
Sidi Larbi Cheroukai:
Bijna overal ter wereld kun je zien hoe dansgezelschappen deze combinaties toepassen in hun voorstellingen. Een goed voorbeeld van een iemand die hier volop mee bezig is, is Sidi Larbi Cheroukai. Deze Vlaams-Marokkaanse choreograaf heeft unieke werken op zijn naam staan. Zijn carrière als professioneel dansmaker begon in 1999, met een muzikale komedie. Voor deze prestatie ontving hij zowel in het binnen- als buitenland prijzen voor aanstormend talent op het gebied van choreografie. Hierna heeft hij met grote en kleine dansgezelschappen overal ter wereld samengewerkt, waaronder ook Les Ballets C de la B (België), 2000 – 2004, Het Nationale Ballet (Nederland, 2011) en het Ballet van de Parijse Opera (Frankrijk, 2012). De filmpjes hieronder geven je een impressie van zijn werk.
Noetic, uitgevoerd door de Göteborgse Opera (Noorwegen):
Sutra en Babel, uitgevoerd door Eastman (België):
Cheroukais choreografieën staan bekend om hun interdisciplinair karakter, wat betekent dat naast dans ook andere kunstvormen op het toneel worden vertegenwoordigd. In het eerste filmpje, van Noetic, begeleidt een live orkest inclusief zangeres het dansgezelschap bijvoorbeeld. Ook kenmerkend is dat hij veel attributen gebruikt. De decorstukken zijn vaak simpel wat betreft materiaal en vorm, maar geven toch een toevoeging aan het geheel. Kijk maar naar de dominoblokken in Sutra. Deze houten kisten stonden niet alleen maar om het toneel op te fleuren, maar werden ook op allerlei mogelijke manier gebruikt om in, op, achter en omheen te bewegen. Naast de originaliteit in voorwerpen, weet Cheroukai zijn dansers in de meest aparte poses neer te zetten. Daarbij maakt hij op een slimme manier gebruik van zowel de individuele talenten als het samenwerken in een groep. Zoals in Babel, waar de dansers met al hun armen een lijn maken, waardoor het lijkt alsof de middelste over reusachtige ledematen beschikt. Aan de nauwkeurigheid waarmee de dansers deze houding aannemen, is te zien hoeveel tijd zij hebben genomen om zich op elkaar te stemmen. Eerder in dit artikel had ik het al over het mixen van dansvormen en dit is in de choreografie Noetic mooi te zien. Moderne dans is verweven met acrobatische kunstjes en tussendoor is gebruik gemaakt van spraak en theatrale elementen. Ten slotte wil ik nog een keer naar Sutra verwijzen. In dit stuk werkte Cheroukai met 17 Chinese boeddhistische monniken, die de vechtsporten Tai Chi en Kong Fu beheersten. In veel van zijn choreografieën zijn dan ook partnerschappen met dansers uit andere culturen te zien. Zo gaat hij het dialoog tussen westerse en niet-westerse beschavingen aan. Deze invloeden geven zijn stukken een geheel eigen sfeer, die dankzij de afwisseling en creativiteit, toch toegankelijk blijft voor een breed publiek.
Meer weten over Sidi Larbi Charoukai en zijn voorstellingen? Op de site van dansgezelschap Eastman, vind je informatie over hem:
Hopelijk hebben jullie een beetje een beeld gekregen bij de verschuivingen in de hedendaagse dans en hoe Cheroukai dit toepast. De komende tijd zal ik vaker blogposts plaatsen met informatie over uitzonderlijke choreografen of dansgezelschappen. Adviezen en aanvullingen zijn altijd welkom!
Groetjes, Heleen